Jak złożyć wniosek o przeliczenie emerytury w 2025 roku

Przeliczenie emerytury to procedura, która może znacząco wpłynąć na wysokość miesięcznego świadczenia. Każdy emeryt ma prawo do złożenia wniosku o ponowne obliczenie swojej emerytury, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie może takiego wniosku odrzucić. Co więcej, nawet jeśli po przeliczeniu kwota emerytury okaże się niższa, świadczenie nadal będzie wypłacane w dotychczasowej wysokości.

Regulacje dotyczące przeliczania emerytur zawiera ustawa z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z jej zapisami, każda osoba posiadająca uprawnienia emerytalne może skorzystać z możliwości ponownego obliczenia swojego świadczenia po spełnieniu określonych wymogów prawnych.

Podstawy prawne obliczania emerytury

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, uwzględniająca waloryzację składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. W kalkulacji bierze się pod uwagę zwaloryzowany kapitał początkowy oraz kwoty środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w artykule 40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z artykułem 26 ustawy o emeryturach, świadczenie emerytalne stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego. Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach, a średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet i wyraża w miesiącach.

Jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego do ustalenia wysokości emerytury, stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Ten mechanizm ma na celu zapewnienie emerytowi najkorzystniejszego sposobu obliczenia świadczenia.

Kto może złożyć wniosek o przeliczenie emerytury

Wniosek o przeliczenie emerytury mogą składać osoby uprawnione do świadczeń emerytalno-rentowych, które zostały objęte emeryturą zarówno na starych, jak i na nowych zasadach określonych w przepisach ustawy o emeryturach. Artykuł 108 ustawy o emeryturach dotyczy ponownego ustalenia wysokości emerytury dla osób kontynuujących podleganie ubezpieczeniom.

Przepis ten odnosi się do emerytów, którzy po dniu przyznania im świadczenia nadal podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Emerytury obliczone według zasad określonych w artykule 26 ustawy o emeryturach powiększa się o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu ustalenia prawa do emerytury i zwaloryzowanych przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku danego ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku o przeliczenie wysokości emerytury.

Zgodnie z artykułem 113 ustawy o emeryturach, ponowne ustalenie wysokości emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy poprzez doliczenie nieuwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia okresów składkowych lub nieskładkowych następuje na wniosek zgłoszony nie wcześniej niż po zakończeniu kwartału kalendarzowego, jeżeli emeryt lub rencista pozostaje w ubezpieczeniu, chyba że w kwartale kalendarzowym ubezpieczenie ustało.

Terminy składania wniosków o przeliczenie

Świadczeniobiorcy mogą składać wnioski o przeliczenie emerytury w styczniu każdego roku. Jednak wniosek o ponowne przeliczenie emerytury na nowych zasadach warto składać w dzień urodzin lub po tej dacie, z uwagi na korzystniejsze przeliczenia wskaźników związanych z tablicami trwania życia.

Świadczenie może być podwyższone, jeśli zostaną doliczone nieuwzględnione okresy składkowe i nieskładkowe. Zgodnie z artykułem 112 ustawy o emeryturach, jeżeli emeryt lub rencista zgłosi wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia przez doliczenie nieuwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia okresów składkowych lub nieskładkowych, kwotę przysługującego świadczenia zwiększa się.

ZUS przeliczy podstawę wymiaru emerytury, jeżeli nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzedniego. Wówczas do przeliczenia emerytury wykorzystana zostanie kwota bazowa obowiązująca w dniu zgłoszenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury.

Procedura składania wniosku o przeliczenie emerytury

Świadczeniobiorca może wystąpić z wnioskiem o przeliczenie emerytury w momencie odnalezienia dokumentów, których wcześniej nie dostarczył, a mogą one potwierdzić jego zatrudnienie. Emeryci nie muszą składać dokumentów za tak zwane okresy zerowe, które od 1 stycznia 2009 roku ustala się na poziomie minimalnego wynagrodzenia.

Proces składania wniosku wymaga precyzyjnego wypełnienia odpowiednich formularzy oraz dostarczenia wymaganej dokumentacji. Zgodnie z informacjami zawartymi na stronie internetowej ZUS, we wniosku o przeliczenie emerytury świadczeniobiorcy powinni wskazać podstawowe dane osobowe, numer PESEL oraz określić, o jaki rodzaj przeliczenia wnioskują.

1. Określenie typu przeliczenia emerytury
2. Przygotowanie wymaganej dokumentacji
3. Wypełnienie odpowiedniego formularza wniosku
4. Złożenie wniosku w placówce ZUS lub elektronicznie
5. Oczekiwanie na decyzję ZUS w terminie do 60 dni

Rodzaje przeliczenia emerytury

W przypadku pobierania wcześniejszej emerytury i osiągnięcia przez świadczeniobiorcę odpowiednio 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, może on złożyć wniosek o przeliczenie kapitału początkowego świadczenia z uwagi na przejście na emeryturę powszechną. Ten typ przeliczenia często skutkuje podwyższeniem świadczenia.

Wyższe świadczenie mogą uzyskać kobiety, które złożą wniosek o przeliczenie emerytury, jeśli przed 1999 rokiem wychowywały dziecko w czasie urlopu wychowawczego bądź urlopu bezpłatnego udzielonego na opiekę nad dzieckiem. Świadczeniobiorcy będą mogli zaliczyć do emerytury maksymalnie 6 lat sprawowania opieki nad dzieckiem.

Okresy opieki nad dzieckiem będą wliczane do kapitału początkowego jako okresy składkowe na poziomie wskaźnika 1,3 procent podstawy wymiaru emerytury. Świadczeniobiorcy, którzy studiowali przed 1 stycznia 1999 roku, będą mogli podwyższyć sobie kapitał początkowy emerytury, jeśli złożą wniosek o przeliczenie emerytury.

Wypełnianie wniosku o przeliczenie emerytury

We wniosku o przeliczenie emerytury świadczeniobiorcy powinni wskazać numer PESEL, podstawowe dane osobowe oraz określić, kto składa wniosek. Ponadto należy precyzyjnie określić, o jaki typ przeliczenia emerytury wnioskuje się, ponieważ każdy rodzaj przeliczenia ma inne podstawy prawne i wymogi.

Emeryt może wnioskować o różne typy przeliczenia swojego świadczenia. Może to być ponowne obliczenie świadczenia z uwzględnieniem składek zapisanych na koncie po przyznaniu świadczenia, ponowne obliczenie z zastosowaniem najkorzystniejszego średniego dalszego trwania życia, czy te przeliczenie z uwzględnieniem przeliczonego kapitału początkowego.

• Ponowne obliczenie świadczenia z uwzględnieniem składek zapisanych na koncie po przyznaniu świadczenia
• Ponowne obliczenie świadczenia z zastosowaniem najkorzystniejszego średniego dalszego trwania życia
• Ponowne obliczenie emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dla kobiet z okresową emeryturą kapitałową
• Ponowne obliczenie świadczenia z uwzględnieniem przeliczonego kapitału początkowego
• Doliczenie okresów składkowych i nieskładkowych nieuwzględnionych wcześniej
• Przyjęcie do obliczenia zarobków z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat
• Przyjęcie do obliczenia zarobków z dowolnych 20 lat kalendarzowych z całego okresu stażu pracy
• Doliczenie dodatkowego składnika wynagrodzenia należnego za okresy uwzględnione w obliczeniu
• Obliczenie wysokości emerytury według nowych zasad dla osób urodzonych przed 1949 rokiem
• Uwzględnienie zagranicznych okresów ubezpieczenia lub zamieszkania w państwach UE

Przykłady praktyczne przeliczenia emerytury

Praktyczne zastosowanie procedury przeliczenia emerytury najlepiej ilustruje konkretny przykład. Rozważmy sytuację pani Marii Nowak, która skorzystała z możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę w styczniu 2005 roku. W tamtym czasie nie posiadała dokumentów potwierdzających jej zatrudnienie w latach 1989-1995, kiedy to jej wynagrodzenie było bardzo korzystne do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia.

Firma, w której pracowała pani Maria Nowak, została zlikwidowana, zatem ten okres nie był przez nią wykazany przed ZUS, gdyż nie miała dokumentów potwierdzających uzyskanie tych wynagrodzeń. W 2018 roku pani Maria Nowak nawiązała kontakt z firmą archiwizującą dokumenty kadrowe, co pozwoliło jej złożyć do ZUS wniosek o przeliczenie podstawy emerytury wraz z dokumentami potwierdzającymi jej zatrudnienie w brakującym okresie.

ZUS na wniosek dokonał przeliczenia podstawy wymiaru emerytury z uwzględnieniem zarobków z lat 1989-1995. W związku z tym nowy obliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury okazał się wyższy od poprzednio obliczonego, zatem pani Maria Nowak otrzymała decyzję od ZUS dotyczącą przeliczenia jej emerytury i wskazania nowej wysokości świadczenia.

W przypadku świadczenia ustalonego na starych zasadach, podwyższenie kapitału początkowego emerytury może nastąpić na skutek zgłoszenia wniosku o doliczenie nieuwzględnionych dotychczas okresów składkowych i nieskładkowych. Przy przeliczeniu emerytury na nowych zasadach ważny dla świadczeniobiorcy jest moment złożenia wniosku.

Przeliczenie emerytury po ukończeniu 65 lat

Szczególną kategorię stanowią osoby, które mogą skorzystać z przeliczenia emerytury po ukończeniu 65 lat. Dotyczy to przede wszystkim kobiet, które wcześniej przystąpiły do Otwartego Funduszu Emerytalnego i mają przyznane prawo do emerytury. Po ukończeniu 65 roku życia otrzymują one automatycznie ponowne przeliczenie emerytury.

O ponowne przeliczenie emerytury może starać się również emeryt, który po przyznaniu świadczenia pracował i odprowadzał składki emerytalne. W tym celu należy złożyć odpowiedni wniosek do ZUS, który rozpatrzy sprawę w ustawowym terminie.

Po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego 65 lat przez osobę, która pobierała okresową emeryturę kapitałową do dnia poprzedzającego osiągnięcie tego wieku, emeryturę z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oblicza się ponownie. Do obliczenia emerytury przyjmuje się średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku 65 lat, obowiązujące w dacie osiągnięcia tego wieku.

Dokumentacja wymagana przy przeliczeniu

Składając wniosek o przeliczenie emerytury, świadczeniobiorca powinien przygotować odpowiednią dokumentację potwierdzającą podstawy do przeliczenia. Rodzaj wymaganej dokumentacji zależy od typu przeliczenia, o które się wnioskuje.

W przypadku doliczania nieuwzględnionych okresów zatrudnienia konieczne jest dostarczenie dokumentów potwierdzających zatrudnienie w danym okresie. Mogą to być świadectwa pracy, zaświadczenia od pracodawcy, dokumenty z archiwów firm lub inne dokumenty urzędowe potwierdzające fakt zatrudnienia i wysokość wynagrodzenia.

Dla kobiet wnioskujących o doliczenie okresów opieki nad dzieckiem przed 1999 rokiem wymagane są dokumenty potwierdzające sprawowanie opieki, takie jak akty urodzenia dzieci, zaświadczenia o korzystaniu z urlopu wychowawczego czy dokumenty potwierdzające przebywanie na urlopie bezpłatnym z powodu opieki nad dzieckiem.

Najczęstsze pytania

Tak, jeśli kobieta po ukończeniu 60 roku życia złożyła wniosek o emeryturę, a wcześniej przystąpiła także do OFE oraz ma przyznane prawo do emerytury, po ukończeniu 65 roku życia otrzyma ponowne przeliczenie emerytury automatycznie.

O ponowne przeliczenie emerytury może starać się emeryt, który po przyznaniu świadczenia pracował i odprowadzał składki emerytalne. W tym celu należy złożyć wniosek ERPO do ZUS, który rozpatrzy sprawę w terminie do 60 dni.

Po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego 65 lat przez osobę, która pobierała okresową emeryturę kapitałową do dnia poprzedzającego osiągnięcie tego wieku, emeryturę z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oblicza się ponownie, przyjmując średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku 65 lat.

Nie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie może odrzucić wniosku o przeliczenie emerytury złożonego przez uprawnioną osobę. Każdy emeryt ma prawo do złożenia takiego wniosku zgodnie z obowiązującymi przepisami.

ZUS powinien wydać decyzję w ciągu 60 dni po złożeniu wniosku o przeliczenie emerytury. W przypadku potrzeby uzupełnienia dokumentacji termin może ulec wydłużeniu.

Nie, nawet jeśli po złożeniu wniosku i ponownym przeliczeniu wartość emerytury będzie mniejsza, świadczenie będzie nadal wypłacane w dotychczasowej wysokości zgodnie z artykułem 109 ustawy o emeryturach.

Świadczeniobiorcy mogą składać wnioski o przeliczenie emerytury w styczniu każdego roku. Wniosek o ponowne przeliczenie emerytury na nowych zasadach warto składać w dzień urodzin lub po tej dacie ze względu na korzystniejsze przeliczenia wskaźników.